یک سازه پارچه ای کششی چه نوع سازه ای است ؟
اصطلاح « سازه پارچه ای کششی » آنچه را که یک فرد عامی ممکن است « چادر » بنامد، توصیف می کند؛ واژه ای که صنعتگران با بی میلی از آن اجتناب می کنند، چرا که نگرانی ها و مفاهیمی نظیر قابلیت شعله ور شدن ، بی دوام بودن و مردمان کوچ نشین پر از گرد و خاک را در ذهن ها تداعی می کند. با وجود این نکات، سازه های پارچه ای کششی ، پوشش ها و یا تعریف کننده فضاهای محصور شده ای هستند که در آنها پارچه از قبل شکل داده شده و پیش کشیده می شود تا فرمی را ایجاد کند که تحت تاثیر انواع بارها در محیط پایدار باشد.
با اینحال در چنین تعریف محدودی، ویژگی همیشگی آنها یعنی جاذبه شان از قلم می افتد : سازه های پارچه ای کششی، با جرأت و جسارت، ارائه کننده اشکالی منحنی در جهانی پر از زوایای قائم هستند ؛ آنها در محیط معمارانه ای که مملو از به کاریگیری ماهرانه لایه ها و نازک کاری ها برای مخفی کردن رفتار یک ساختمان است. اشکالی با تکنولوژی بالا محسوب می شوند که ساختار ، نحوه و رفتار و حتی اتصالات خود را جسورانه در معرض نمایش قرار می دهند.
شگفتی مردم و تحسین معماران
تأثیر سازه های پارچه ای کششی بر یک رهگذر ، ناگهانی ، عمیق و جذب کننده است. وی توسط فرم های تماشایی و جالب توجه آنها چنان هیجان زده می شود که در بیشتر مواقع قادر به توصیف آن نیستند. مجلات و نشریات معماری که موضعشان نقد معماری است اغلب ناتوان یا بی میل از توصیف این سازه ها می باشند ، گویا واژگانی که آنها برای شرح ویژگی های بصری معماری امروزی به کار می برند توانایی وصف فرمهای نامأنوس سازه های پارچه ای کششی نیستند. با اینحال نویسندگانی که تحت تأثیر روشهای مهندسی ساخت این سازه ها قرار گرفته اند در صفحات فناوری مجلاتشان بخشهایی را به پارچه های سازه ای اختصاص می دهند.
سازه های پارچه ای کششی به این دلیل که فرمهایشان تا حد زیادی از ملاحظات سازه ای نتیجه می شوند و به شکل بسیار تاثیرگذاری، جریان نیروها در سازه را انعکاس می دهند ، با بهترین سازه های پوسته ای بتنی و سنگی قابل مقایسه می باشند. این فرمها موجب محو شدن مرزبندی مشخص بین نقشهای مهندسی سازه و معماری می شود و طرح آنها زا معماری آنها جدایی ناپذیر است.
فرم های سازه پارچه ای کششی
از گذشته تا امروز بخش عمده ساخت و ساز ، مستطیلی شکل هستند، یعنی خطوط مستقیم و زوایای قائم. زوایای نامتعارف و شکلهای منحتی بسیار کم استفاده شده است. اما در سقف های پارچه ای کششی ، به تقریب تمام فرمها منحنی هستند و زوایای کمی قائمه وجود دارد. معماران بطور معمول برای آنها نقش بصری در نظر می گیرند ولی امروزه به عنوان نورگیر سقفی ، سقف آمفی تئاتر ها ، میادین ورزشی و سایبان اماکن تفریحی ، سایبان رستورانها و کافی شاپ ها بکار می روند.
همین عدم تجانس بصری سقف های پارچه ای با جریان معمول معماری سبب چشم پوشی از آنها در مجلات معماری شده است. چنین است که سازه پارچه ای کششی از بسیاری از تاییدهای فرهنگی که مبنای متون معماری را فراهم می کنند بی نصیب می ماند. بخش عمده ارتباط و پیوند میان فرم مصنوع و فرهنگ در سازه های پارچه ای کششی ، سقف های پوسته ای بتنی و دیگر اشکال منشعب از ملاحظات سازه ای ، قطع شده و شاید تنها وجه مشترک این فرمها و فرهنگ در گرامیداشت معماری باشد.
اگر سقف های پارچه ای کششی ارجاعی به معماری تاریخی و یا دیگر اشکال هنر معاصر ندارند، با اینحال مملو از اشاره های به اسلاف خودشان یعنی چادر ها هستند؛ چادرهای نظامی ، چادر های سیرک و چادرهای کوچ نشینان همه زمینه ای را در بر می گیرند.که در آن اشکال جدید تولید شده با رایانه و ساخته شده از پارچه های مصنوعی نیمه شفاف را می توان نام برد. این قیاس با سازه هایی که اغلب ارزان ، موقت و نامطمئن ، کثیف و قابل اشتعال بوده اند صنعتگران این رشته را که هیچ کدام از این ضعف ها را ندارد ، دلسرد کرده است.
طراحی و ادراک سازه های پارچه ای کششی
وظیفه مهندسان برآوردن نیاز های عملی و کارکرد می باشد ولی کار معمار توأم با خلق زیبایی است. معمار در حالیکه به دنبال تأمین زیبایی و حظ بصری است باید نیازهای استفاده کنندگان از یک بنا را نیز برآورده سازد. انحنا یکی از الزامات برای پایداری فرم سازه ای پارچه ای است. این ویژگی در دنیایی که خطوط مستقیم و شکل های مستطیلی ساختمان های مردن غلبه دارند ، به سازه های پارچه ای هیجانی می بخشد.
این سقف ها از راه شکل ، رنگ و یا کیفیت عبور نور از سطوح آنها در هر ساختمانی که بکار می روند شور و هیجان به ارمغان می آورند و هنگامی که به عنوان بخش کوچکی از یک معماری بزرگتر استفاده می شوند ؛ نقطه کانونی معمارانه ای را ایجاد می کنند. یک عامل دیگر که سقف های پارچه ای کششی را تماشایی می کند ، بازی آزادانه آنها در فضاست. مزیت سبکی و نیمه شفاف بودن پارچه ها تسهیل بخش و تلطیف کننده انتقال از بیرون به درون یک بناست که در ورودی آن استفاده می شود.
در بیشتر کارهای ساختمانی ، به تقریب کل انتخاب های زیبایی شناسانه بر عهده معماران است، با اینحال در سازه های پارچه ای کششی ، فرم و سازه یکی هستند و در حین حفظ پایداری سازه ای و قابلیت باربری آن، دستکاری شکل به میزان محدودی امکان پذیر است. بعلاوه اتصالات و جزییات سازه ای به طور معمول نمایان هستند. بنابراین در سازه های پارچه ای کششی، تاثیر بصری کار مهندس سازه چشمگیر است . بیان سازه ای تا اندازه ای اجتناب ناپذیر می شود. در سازه های پارچه ای ، همکاری میان طراحان معماری و سازه ای ، دارای بیشترین اهمیت است و طرح های موفق، پیوند مناسبی از اهداف زیبایی شناسانه و عملکردی هر دو رشته را به نمایش می گذارد.